De kern van het probleem voor de kinderen op Curaçao is het ontbreken van een leeromgeving waar executieve functies worden aangeleerd die nodig zijn voor een goede ontwikkeling die past bij de huidige tijd waarin wij leven.
Executieve functies zijn denkprocessen die belangrijk zijn voor het uitvoeren van sociaal en doelgericht gedrag
Bij onvoldoende ontwikkeling krijgen kinderen onder meer moeite met bijvoorbeeld: opruimen, taakgericht handelen, plannen, emotie-regulatie, communicatie. Als gevolg hiervan is het verantwoordelijkheidsgevoel wat wordt ontwikkeld weinig constructief. Het kind heeft geen stimulans en drijfveer om te reflecteren en verantwoordelijkheid te nemen, laat staan deze in te vullen of uit te proberen. Aanspreken op verantwoordelijkheid of aansluiten op executieve vaardigheden is geen aanknopingspunt, omdat het kind bijvoorbeeld niet heeft geleerd te reflecteren en emoties te reguleren.
Opgroeien en het ontwikkelen van executieve vaardigheden doet een kind grotendeels thuis en op school. Willen we constructief iets betekenen, dan is het wenselijk dat we bij de thuissituatie betrokken zijn. Als de thuissituatie niet bijdraagt aan de ontwikkeling van de juiste intrinsieke waarden dan willen we daar helpen. We denken dat dit het beste kan op basis van relatie, zodat we samen de kinderen een betere omgeving kunnen aanbieden. Dit levert het meeste resultaat op, ze zijn namelijk de meeste tijd thuis of op school.
Samen met hulpverleners, professionele instanties en vrijwilligers slaan we de handen ineen om zo een netwerk om het gezin te vormen.
In de infographic hiernaast is weergegeven hoe de gezinsbegeleiding vorm krijgt.
Tijdens de algemene activiteiten met de kinderen bij de Open Poort, bouwen we aan een vertrouwensrelatie tussen kinderen en de thuissituatie. Op deze manier leren we elkaars omstandig kennen en kunnen we van betekenis zijn in de thuissituatie.
De bouwstenen kunnen bestaan uit:
Bij gezinshulp zorgen we, zoveel als mogelijk is voor, dat de huisvesting leefbaar is. Dit loopt dan over naar andere gebieden van hulpverlening. Bouwkundige kennis, inzet en/of materiaal is in de eerste fase altijd van harte welkom, neem contact op als u persoonlijk of als bedrijf iets denkt te kunnen betekenen!
Structuur is een belangrijke basis die in veel thuissituaties hier ontbreekt. Dit is bepalend voor de dagelijkse gang van zaken. We willen het gezin het opbouwen van structuur niet zomaar uit handen nemen, juist met elkaar bezig zijn is een geschikte aanpak. Dit zorgt er ten eerste voor dat het gezin zelf de vaardigheden leert om deze structuur te behouden. Bovendien is het een laagdrempelig middel om de vertrouwensband tussen ons en het gezin te versterken.
In de thuissituatie waarin we nu actief zijn hebben we op meerdere momenten met elkaar opgeruimd. Steeds meer gezinsleden zagen dat het toch eigenlijk ook best wel leuk kan zijn om het met elkaar te doen. Op een gegeven moment ging zelfs de muziek aan en werd er veel gelachen èn was de kamer uiteindelijk schoon.
In beginsel komen twee huiswerkbegeleiders bij het gezin aan huis. Hiervoor is gekozen omdat de kinderen zo meer een-op-een geholpen kunnen worden in hun huiswerk. Daarnaast is het voor de begeleiders prettig om met elkaar af te kunnen stemmen en elkaars krachten op een juiste manier in te zetten.
Als de kinderen uit school komen wordt eerst samen gegeten. Dit is een mooie gelegenheid om met elkaar te praten en daarmee onderling de band te versterken. Op deze manier leren de kinderen ook betere communicatieve vaardigheden, zoals: niet alleen wijzen naar het brood als je een boterham wil, maar daar op een nette manier om vragen bij de begeleider. Na het eten wordt alles gezamenlijk opgeruimd, zodat we kunnen beginnen met het huiswerk.
Er wordt gewerkt met online programma’s op de laptop, waarin met name spelling en woordenschat in Nederlands wordt geoefend. Juist deze schoolse onderdelen blijken lastig voor de kinderen. Ze spreken thuis voornamelijk Papiaments, waardoor de Nederlandse taal achterblijft. Uiteraard wordt prioriteit gegeven aan het huiswerk dat door school wordt opgegeven, de online programma’s vormen een aanvulling daarop. De kinderen werken zelfstandig aan de opgegeven taken en daarbij kunnen de begeleiders hen individueel helpen als iets lastig is en/of als er taken overhoord moeten worden voor een proefwerk.
Soms heeft een kind nog wat meer intensieve hulp nodig bij een bepaald schoolvak. Met de leerlingbegeleiding wordt een-op-een aandacht besteed aan deze valkuilen. Door op een interactieve manier bezig te zijn met de taken die het kind lastig vindt, wordt gestimuleerd om zo stapje voor stapje vooruitgang te boeken. De leerlingbegeleider is gecertificeerd en heeft daarmee uitgebreidere tools/middelen dan de huiswerkbegeleiders om de kinderen ieder in hun eigen traject extra te ondersteunen.
Wij werken vanuit de methode Theraplay. Hierin staat het ontwikkelen van sociale en emotionele vaardigheden centraal. De sessies vinden plaats met zo veel mogelijk gezinsleden. De therapie richt zich namelijk op het versterken van de ouder-kind relatie en de andere groepsdynamieken. Door middel van spellen wordt een gezellige sfeer neergezet, waarin het gezin op een laagdrempelige en positieve manier met elkaar leert communiceren.
Een voorbeeld van zo’n ‘spel’ is dat elk gezinslid de rand van een kleed moet vasthouden. Midden op het kleed wordt een bal gelegd. Ze moeten ervoor zorgen dat de bal niet van het kleed valt, maar het kleed moet in beweging blijven. Communicatie is hierbij cruciaal, maar het is dus niet de bedoeling er naar elkaar wordt geschreeuwd. Ze leren op een positieve manier omgaan met de dynamieken van de groep. Door dit in meerdere verschillende spellen in de sessies terug te laten komen leren ze deze vaardigheden in andere situaties toe te passen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat ze de geleerde vaardigheden ook gaan gebruiken in alledaagse gebeurtenissen.
Een duurzaam ondersteunend netwerk is cruciaal. Om de bereikte stappen gedurende de gezinsbegeleiding ook op lange termijn te kunnen behouden is het van belang dat het gezin weet bij wie ze voor bepaalde vragen terecht kunnen. We initiëren daarom ook externe professionele hulp. Denk hierbij aan:
– Hulp van ministerie SOAW voor hulp aan familie en gezin.
– Hulp van Stichting Reda Sosial, voor extreem armoede en achterstanden.
– Hulp van Skushami, voor psychologische hulp.
Door het opbouwen van een vertrouwensband met de ouders in het gezin hopen we dat zij om hulp leren te vragen. Hiermee streven we de ‘schaamte’ van het opvoeden te doorbreken. Door de korte lijntjes is het laagdrempelig om te vragen hoe ze met een bepaalde situatie om moeten gaan in plaats van er maar omheen te blijven draaien zonder constructieve oplossing.